Şişmanlık (obezite) Nedir? Nasıl Anlaşılır?
Ülkemizde de obezite giderek yaygınlaşmakta ve yanlış bazı inanış ve uygulamalar sonucu çözümü zor bir hal almaktadır. Dünya nüfusunun %50' si normal kilonun üzerindedir. Türkiye'de ise bu oran erkeklerde%14, kadınlarda %52, çocuklarda %25' dir. Ve bu oranlar hızla artmaktadır.
Çocukluktan itibaren hayatımızı tehdit eden obezite kronik endokrin bir hastalıktır.
OBEZİTE: Vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunudur.
Obezite kilo artışı-beden ağırlığının artması ile karıştırılmamalıdır. Örneğin 100 kg ağırlığında bir güreşçi düşünün, yaptığı spor nedeniyle kas yoğunluğu fazla olan bu kişi obez değildir. Obezite kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülmekte ve temeli bebeklik dönemlerine dayanabilmektedir.
SAĞLIKSIZ, YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENEN KİŞİLER
Günümüzde obezitenin tarifinde, derecelendirilmesinde, izlenmesinde yaygın olarak BKI (beden kütle indeksi) ve bel kalça oranı kullanılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) BKI'ni kullanarak şişmanlığı derecelendirmiş ve aşağıdaki tabloda sınıflamasını vermiştir.
BKI: kg cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesi ile bulunur. (BKI= ağırlık (kg) / boy (m)
Tablo: WHO'ya göre erişkinde kilo fazlalığı ve obezite sınıflandırması
| KATEGORİ | BKI(kg/m²) | Hastalık eşlik etmesi riski |
| Düşük kilolu | < 18.5 | Düşük |
| Normal ağırlık | 18.5-24.9 | Genel ortalama |
| Kilo fazlalığı | >25 | |
| Pre-obez | 25-29.9 | Az artmış |
| Obez sınıf 1 | 30-34,9 | Orta artmış |
| Obez sınıf 2 | 35-39,9 | Ciddi olarak artmış |
| Obez sınıf 3 | >40 | Çok ciddi |
Örneğin 90 kg ağırlığında 177 cm boyunda 33 yaşında bir erkeği değerlendirelim.
BKİ = 90 / (1.77) ² _ 28.72 kg / m ²
Sonuç: Bu kişi pre obez, ve diğer hastalıkların eşlik etme durumu az da olsa artmış kabul edilebilir.
Bel kalça Oranı: Son yıllarda şişmanlığı ve vücut tipini belirlemede çok önem kazanmış bir orandır. Bu oran kadınlarda 0,8 erkeklerde 1 'i geçiyorsa abdominal obezite varlığından söz edilir
Bel çevresi 85 kalça çevresi 100 olan 40 yaşındaki bir bayanı örnek alalım.
85/100=0.85
Bel kalça oranı 0.8 i geçtiği için obezite varlığı bu kişi için söz konusudur.
Vücut Yağ Oranı: Şimanlığın tespit edilmesinde vücuttaki yağ oranının bilinmesi gerekir.
Genellikle kadınlarda vücut yağ miktarı erkeklerden fazladır. Kadınlarda toplam vücut ağırlığının %26,9' u erkeklerde ise %14,7' si yağdır. Vücut yağ oranını ölçebilen çeşitli analiz ve tartı cihazları ile bu oran belirlenebilir. Bazı kişilerde BKI yüksek ama vücut yağ oranı normal olabilir. Bu durumda bu kişinin obez olduğu söylenemez.